inclusie

‘Wat inclusie betreft, zijn we er zeker nog niet’


Na een gesproken zin schakelt Marcin Karwiński plotseling over op gebaren­taal. Om me vervolgens even in stilte vragend te observeren. ‘Ik zie dat je je ongemakkelijk gaat voelen’, is zijn aansluitende constatering. ‘Dat is de verwarring, de cognitieve dissonantie die ik bijvoorbeeld bij workshops wil oproepen. Omdat ik ga gebaren, sluit ik jou buiten.’ Mede­werkers die fysiek buiten het reguliere spectrum vallen, ervaren deze sensatie regelmatig. ‘Nog veel te vaak.’ Als Adviseur gelijk­waardige toegankelijkheid binnen de Nationale Politie probeert Marcin hier verandering in te brengen. Binnen en buiten de politieorganisatie.

Uitsluiting heeft veel verschillende gezichten. In het voorbeeld van een collega met een uitzonderlijke schoen­maat komt dat goed naar voren. ‘Die schoenen in zijn maat waren niet beschikbaar. Met als gevolg dat deze agent zijn werk gewoon niet kon doen. Je kunt daar op allerlei manieren naar kijken, maar je sluit iemand dus ge­woon buiten vanwege een lichame­lijk kenmerk’, stelt Marcin.

Niet in regels gevat

Het is trouwens een vorm van dis­criminatie die niet in regels is vervat. Bij diversiteit en inclusie gaan de gedachten vaak in eerste instantie uit naar zaken als huids­kleur, etniciteit, religie of seksuele voorkeur. ‘Begrijp me goed, dat hoeft zeker niet te ver­dwijnen’, vervolgt hij. ‘Als daar de lichamelijke beperking maar aan wordt toe­gevoegd. Omdat er ook voor die groep nog heel veel te doen valt. Kijk maar eens met de ogen van iemand in een rolstoel. Dan zie je bijvoorbeeld dat alle bordjes, zoals die van de toiletten, op ooghoogte van een staand persoon hangen. Heel prak­tische dingen zou je zeggen, maar het zijn allemaal wel dingen waardoor je voelt dat je er niet bij hoort.’

Actief op zoek

In zijn centrale functie op het hoofdbureau aan de Nieuwe Uitleg verzamelt Marcin veel van dit soort signalen. ‘En ik ga zelf actief op zoek naar situaties die om een aanpak of verandering vragen’, legt hij uit. Deze bevindingen en signalen bundelt hij vervolgens met zijn eigen ervaringen en inzichten. ‘Vanaf mijn geboorte heb ik met progressief gehoorverlies te maken. En als kunstenaar verwerk ik die inzichten en ervaringen in mijn werken. Nu krijgt het via mijn rol als Adviseur gelijkwaardige toegankelijkheid een plaats binnen de politieorganisatie.’

‘Niets werkt zo goed
als het zelf ervaren’

Zelf laten ervaren

Zijn rol binnen de Nationale Politie vult hij onder andere in door het geven van workshops. ‘Als teams me hiervoor uitnodigen, ga ik er natuurlijk op in. Ik maak collega’s graag bewust van wat het betekent om een fysieke beperking te hebben en hoe je daar goed mee om zou kunnen gaan’, aldus Marcin. Waarbij dan bijvoorbeeld het ‘middel’ van de cognitieve dissonantie om de hoek komt kijken. ‘Niets werkt zo goed als het zelf ervaren. Ik merk ook dat dit heel effectief is.’ Met als vervolgstap dat politiemedewerkers de nieuw opgedane ervaringen en inzichten kunnen vertalen naar de praktijk. ‘Zowel in het contact met het publiek als met de collega’s.’

Bezig met nalatenschap

Marcin vertelt dat hij op dit moment werkt aan een omvattend rapport met zijn bevindingen en aan­bevelingen. ‘Het wordt een soort van nalatenschap’, merkt hij op. ‘Ik ben ooit met een jaarcontract via een uitzendbureau hier begonnen, Met daarna nog twee keer een verlenging. Een constructie die bij dit soort functies binnen de politie vaker wordt gekozen. Vervolgens heb ik – na een heel stressvolle periode van onzeker­heid – uiteindelijk een contract voor twee jaar gekregen. Dat eindigt dus komend jaar. Eigenlijk weet je bij de start van de functie al dat alle zorg en aandacht niet structureel zullen zijn. Ik kan me er in elk geval volgend jaar niet meer mee bezighouden. Vandaar dat ik met dit rapport ook echt iets achter wil laten.’


Hij geeft aan met een zekere gelaten­heid naar de toekomst te kijken en besluit: ‘Ik heb me erbij neergelegd dat het eindigt. Maar in mijn hart vind ik het natuurlijk doodzonde. Er is nog zoveel te doen op het gebied van diversiteit, inclusie en gelijkwaardig­heid. En je moet niet verloren laten gaan wat je hebt opgebouwd.

tekst: Jos de Blank | foto: Marcin Karwiński