flexibele inzet

‘Operatie Ter Apel’ 
niet nog eens graag

Er komt een extra beloning voor de politiemedewerkers uit Amsterdam, Den Haag, Rotterdam, Zeeland-West-Brabant, Limburg, Oost-Nederland, Noord-Holland en Noord-Nederland die vier maanden lang door een bijzonder flexibele inzet hebben geholpen de achterstand in de identificatie en registratie van asielzoekers in Ter Apel en Budel weg te werken. Dat zijn de bonden en de werkgever op 1 december overeengekomen. Ook is afgesproken begin 2023 verder te praten over de noodzakelijke maatregelen om dit soort langdurige spoedoperaties in de toekomst te kunnen uitvoeren zonder onverant­woorde veiligheids- en gezondheids­risico’s voor het personeel. ‘Operatie Ter Apel’ is wat de bonden betreft niet voor herhaling vatbaar.

In het tweede weekend van december kwam er een eind aan een periode van geïntensiveerde landelijke onder­steuning van de Afdeling Vreemdelingenpolitie, Identificatie en Mensenhandel (AVIM) in de eenheid Noord-Nederland. De achterstand bij het identificeren en registreren van de asielzoekers in Ter Apel en Budel was ingelopen, zodat de inzet van politiemensen uit andere eenheden kon worden teruggebracht. Voor zowel de werkgever als de bonden een kopzorg minder. Mede door de huidige onderbezetting bij de politie leidde de langdurige extra ondersteunings­operatie in het noorden tot een extra overbelasting die op de werkvloer steeds meer protest opriep.

Lange dagen in touw

In opdracht van de politiek ging ‘operatie Ter Apel’ op 23 augustus van start. Al vrij snel daarna trokken bij de bonden de eerste collega’s aan de bel. Om de gewenste flexibele inzet te realiseren werd menigeen opgedragen enorm lange reis- en werktijden te maken, waardoor ze regelmatig meerdere etmalen achter elkaar (veel) meer dan twaalf uur per dag in touw waren. Dat leidde tot een forse aanslag op het privéleven van de collega’s en (mede daardoor) op hun werkplezier, alsook op hun gezondheid en hun veiligheid. Voorafgaand aan de uitbreiding van de onder­steuning was daarover op de werkvloer ook al de nodige onrust merkbaar geweest, maar vanaf 23 augustus nam die snel toe.

Verantwoorde werk- en rusttijden

Geen wonder dus dat de bonden al op 9 september een eerste brandbrief schreven aan de politiechefs van de betreffende eenheden en aan de landelijke politietop. Daarin toonden ze begrip voor de ontstane noodsituatie in Ter Apel en Budel, maar ze spraken ook met klem hun bezorgdheid uit over het buiten werking stellen van belangrijke regelgeving. Zowel de afspraken met de bonden over de flexibele inzet van collega’s (vastgelegd in de rechtspositie van het politie­personeel) als de normen voor gezonde werk- en rusttijden in de Arbeidstijdenwet bestaan uiteraard niet voor niets.

Grote actiebereidheid

Er zouden nog drie van die brieven volgen – op 30 september, 27 oktober en 31 oktober. Naarmate de over­belasting door de ‘operatie Ter Apel’ langer duurde, kregen de collega’s op de werkvloer er namelijk steeds meer moeite mee. De bonden reageerden daarop door deze medewerkers als één belangengroep te organiseren, zodat desgewenst vrij snel kon worden overgegaan tot acties. De bereidheid daartoe bleek ruimschoots aanwezig.


Het stak de collega’s behoorlijk dat zij door heel hard werken en het opschorten van een privéleven een politiek probleem in het noorden moesten helpen oplossen, terwijl diezelfde politiek totaal niet geïnteres­seerd leek in de extra capaciteits­problemen die dat veroorzaakte. Daar kwam bij dat menigeen moeite had met de taak waarvoor ze naar Ter Apel en Budel werden gestuurd. Was deze uitvoerende rol op asielgebied (identificatie en registratie) eigenlijk wel politiewerk?

Ultimatum

In november stelden de bonden de korpsleiding een ultimatum: als er op korte termijn niet landelijk gekozen werd voor een vrijwillige en beter beloonde inzet in Ter Apel en Budel binnen de normen van de Arbeids­tijdenwet, dan zouden de betreffende collega’s overgaan tot stiptheidsacties – en daardoor de ondersteunings­operatie in feite op de tocht zetten.

Eind december 2021 vond in Ter Apel een cao-actie van de politiebonden plaats: een werkonderbreking om aandacht te vragen voor de grote capaciteitsproblemen bij de politie en de navenant gestegen werkdruk.

Overleg op het hoogste niveau

Mede onder druk van dit ultimatum – en de overduidelijke actiebereidheid op de werkvloer – werd de kwestie op 1 december behandeld in het Centraal Georganiseerd Overleg Politie (CGOP). Dat is het hoogste overlegorgaan op arbeidsvoorwaardengebied binnen de politiesector. Afgesproken werd toen dat de flexibel ingezette medewerkers een eenmalige extra beloning krijgen van € 700 bruto. Ook de vaste AVIM-medewerkers in Budel en Ter Apel en de AVIM-medewerkers die het werk van hun bijstand leverende collega’s hebben opgevangen krijgen een passend financieel blijk van waardering.

Flexibiliteit onder voorwaarden

Daarnaast zijn de werkgever en de bonden overeengekomen om begin 2023 met elkaar te bespreken hoe een herhaling van de overspannen inzet van de afgelopen maanden kan worden voorkomen. Het korps streeft naar ‘een zekere mate van flexibel inzetbare capaciteit (…) waardoor beter kan worden ingespeeld op een fluctuerend werkaanbod’. Zoals bekend is dat een langgekoesterde wens van de werkgever. Evenzeer bekend is dat de politie­bonden meer flexibiliteit op de werkvloer alleen acceptabel vinden als die onder de juiste voorwaarden wordt gerealiseerd. Dat wil zeggen: met respect voor de gezondheid, de veiligheid en het privéleven van de medewerkers – en de eerder gemaakte afspraken ter bescherming daarvan.

Op zaterdag 10 december 2022 kwam er een eind aan de geïnten­siveerde ondersteuningsoperatie in Ter Apel en Budel en daarmee ook aan de daaruit voortkomende extra overbelasting voor het politiepersoneel. Wat de bonden betreft komt er in 2023 snel duidelijkheid over extra garanties/­maatregelen om dit soort lang­durige spoedoperaties te kunnen uitvoeren zonder onverant­woorde veiligheids- en gezondheidsrisico’s voor het personeel. ‘Operatie Ter Apel’ is niet voor herhaling vatbaar.

tekst: Dick Harte | foto's: ANP/HH/Kees van de Veen, ANP/HH/Ramon van Flymen