De basis van het nieuwe loopbaanbeleid voor collega’s in de uitvoering is een gegarandeerd loopbaanpad voor nieuwe instromers die de basispolitieopleiding tot allround politiemedewerker (MBO4-niveau) met goed gevolg afronden. Deze in de rechtspositie vastgelegde aanspraak geldt voor alle nieuwe instromers vanaf 2021. Na het behalen van hun N4-diploma worden ze benoemd als medewerker (schaal 6). Bij voldoende functioneren worden ze twee jaar later bevorderd tot generalist (schaal 7) en vervolgens na maximaal acht jaar tot senior (schaal 8).

Vanaf dit jaar hebben nieuwe instromers in de basispolitieopleiding dus als loopbaanperspectief dat ze maximaal tien jaar na het voltooien van hun opleiding een seniorfunctie krijgen. Cruciale voorwaarde daarvoor is wel dat ze in de tussenliggende periode voldoende investeren in hun arbeidsmobiliteit door ook ervaring op te doen op een andere werkplek en/of op een ander werkgebied of vakterrein.

Tijdens de cao-onderhandelingen in 2018 hebben de bonden er een zwaar punt van gemaakt dat de nieuwe loopbaangaranties voor instromende politiestudenten vanaf 2021 ook positieve gevolgen moest hebben voor de zittende generalisten. Velen van hen worstelden immers al jaren met het vervelende gevoel vast te zitten in een functie die niet overeenkomt met hun werk- en denkniveau.

NPB-beleidsmedewerker Paul Roeland: ‘En daarmee bedoelden we niet alleen de huidige collega’s met een voltooide politieopleiding op MBO 4-niveau die nog steeds werken in een functie op MBO 3-niveau. Doorstroming moest ook mogelijk worden voor de collega’s met een politieopleiding op MBO 3-niveau die kunnen aantonen te beschikken over MBO 4-werk- en denkniveau. Misschien hadden ze dat niveau altijd al, misschien hebben ze het verkregen door hun werkervaring of door gevolgde opleidingen. Maakt niet uit: bij voldoende kwaliteit moesten ook zij aanspraak krijgen op een seniorfunctie.’

Zoals afgesproken presenteerden de werkgever en de bonden in juni 2019 – na opnieuw zes maanden onderhandelen – de praktische uitwerking van het ‘overgangsbeleid N3>N4’. De bonden hadden voor elkaar gekregen dat 9.000 zittende medewerkers aanspraak kregen op aanstelling in een seniorfunctie en dus een schaal erbij. De bevorderingen gingen vanaf 2019 plaatsvinden in jaarlijkse porties van tenminste 750 per jaar.

In 2019 en 2020 was om te beginnen de beurt aan zittende generalisten met een N4-opleiding in een N3-functie. Daarvan zijn er inmiddels ruim tweeduizend aangesteld in een seniorfunctie, hetzij automatisch op de eigen werkplek, hetzij als gevolg van een sollicitatie naar een seniorfunctie op een andere werkplek.

Om de doorstroom van de zittende generalisten met een MBO3-diploma mogelijk te maken, moesten een paar extra organisatorische stappen worden gezet. Afgesproken was dan ook dat dit doorstroomtraject ‘in de loop van 2021’ van start zou gaan.

In 2020 heeft de werkgever om te beginnen in kaart gebracht wie voor doorstroom naar de rang van brigadier en een seniorfunctie in aanmerking wilde komen en wie van deze collega’s daarvoor ook geschikt was. Dat bleken in totaal zo’n 3.000 generalisten te zijn. De volgende stap is dat deze collega’s zo snel mogelijk in het bezit komen van een officieel bewijs van hun MBO4-werk- en denkniveau als politiemedewerker. Normaal gesproken krijg je dat door het volgen van een doorstroomopleiding op de Politieacademie. In dit geval is besloten een korte kwalificatietraject te bedenken, waaraan een collega maximaal vijftig uur kwijt is.

In juni hebben de werkgever en de bonden een definitief akkoord bereikt over de opzet van het N3>N4-doorstroomtraject. De landelijke uitrol is vervolgens op 5 juli van start gegaan in de eenheid Den Haag. Rond 1 september is de beurt aan de eenheid Rotterdam. De overige eenheden volgen zo spoedig mogelijk daarna.

Een deel van de huidige generalisten bestaat uit voormalige surveillanten (N2) die al eens een doorstroomopleiding hebben mogen volgen om politiemedewerker (N3) te worden. In het oorspronkelijke overgangsbeleid was voor deze groep geen doorstroom naar een seniorfunctie (N4-niveau) geregeld.

In tweede instantie werd echter besloten ook deze collega’s een kans te geven gebruik te maken van het N3>N4-doorstroomtraject. Gegadigden konden zich daarvoor eenmalig aanmelden tussen 1 oktober en 31 december 2020. Na het met succes afronden van het N4-kwalificatietraject (tussen nu en uiterlijk 2028) worden ze toegevoegd aan het bestand met N4-generalisten en krijgen daardoor dezelfde aanspraken als de overige N3-generalisten.

In het voorjaar van 2021 hebben de politiebonden met de korpsleiding en minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid afspraken gemaakt over een nieuw loopbaanperspectief voor surveillanten. In plaats van de reguliere doorstroomopleiding komt er voor deze collega’s zo spoedig mogelijk een (korter) kwalificatietraject voor de functie van agent (MBO 3-niveau), zodat ze daarna als politiemedewerker kunnen bijspringen in de basisteams. Het streven is aan het eind van dit jaar pilots van start te laten gaan met Amsterdamse surveillanten.

Het succesvol doorlopen van het kwalificatietraject levert je een getuigschrift op – geen politiediploma, want die mag volgens de wet alleen worden verstrekt na het voltooien van de officiële politieopleiding – en een aanstelling als medewerker GGP (agent). Na drie jaar werkervaring en bij voldoende functioneren volgt dan een aanstelling in de functie generalist GGP (hoofdagent).

In de zomer van 2020 werden de politiebonden en de werkgever het eens over de praktische uitwerking van het gegarandeerd loopbaanpad naar een functie in schaal 9 voor instromende politiekundigen vanaf 1 januari 2021. Na hun opleiding worden ze aangesteld in de functie van senior (schaal 8). Na drie jaar vindt bij voldoende functioneren aanstelling plaats in de functie Operationeel Specialist A of desgewenst in de functie Operationeel Expert (allebei schaal 9).

Tegelijkertijd is toen promotiebeleid afgesproken voor de huidige politiekundigen – collega’s met de basisopleiding Bachelor of Policing – die ondanks hun HBO-opleidingsniveau nog geen functie in schaal 9 vervullen.

Voor recherchekundigen bestaat al sinds 2009 een gegarandeerd loopbaanpad. Tijdens de opleiding wordt de recherchekundige ingeschaald in schaal 6, waarbij rekening wordt gehouden met eventuele werkervaring of HBO/WO-opleiding. Na zijn opleiding wordt hij geplaatst op een seniorfunctie in schaal 8. Na een ontwikkeltraject van maximaal drie jaar stroomt hij door naar een functie in schaal 9.

In de zomer van 2020 werden de werkgever en de bonden het eens over aanvullend loopbaanbeleid voor collega’s die in twee loopbaanstappen recherchekundige zijn geworden. Dat wil zeggen: die eerst succesvol een basispolitieopleiding op MBO-niveau hebben doorlopen en daarna de doorstroom-politieopleiding tot Master of Criminal Investigation (HBO-niveau). Ook deze collega’s krijgen daardoor een rechtspositioneel vastgelegd uitzicht op een functie in schaal 9.

In maart 2021 heeft de Nationale Politie voor het eerst Nederlanders de kans gegeven zich ook via een toelatingstest te kwalificeren voor een politieopleiding op MBO 4-niveau. Het gaat om kandidaten die bij een sollicitatie geen MBO3- of VMBO/T-diploma op tafel kunnen leggen, maar wel hoog hebben gescoord op een cognitieve toelatingstest.

NPB-eenheidsbestuurder Paul Lathouwers: ‘Voor hen wordt nu wellicht toch een mooie toekomst binnen de politie mogelijk. Het mes snijdt echter aan twee kanten, want de politie boort hiermee ook een hoop nieuw talent aan. Gelet op de enorme hoeveelheid vacatures die de komende jaren moet worden vervuld absoluut geen overbodige luxe.’

‘Het aanbieden van een alternatieve kwalificatiekans staat al sinds jaar en dag in de Regeling aanstellingseisen’, vertelt Lathouwers. ‘Maar twintig jaar lang was het een dode letter. Op aandringen van de NPB is deze mogelijkheid weer tot leven gewekt.